چالش‌های فرهنگی و اقتصادی پیش‌روی برج دو قلوی شیراز

خبرگزاری تسنیم: فعالان فرهنگی ساخت برج های تجاری را معارض عناوین فرهنگی شیراز از جمله سومین حرم اهل بیت (ع) بودن آن دانسته، اما فعالان اقتصادی احداث برج های تجاری را پر از منافع اقتصادی و سبب اشتغال زایی در شیراز می دانند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، آنچه در بخش نخست گزارش نوشته شد تنها گوشه‌ای از مباحث فنی احداث برج های تجاری دوقلو در شیراز بود در حالی که برخی معتقدند این طرح مشکلات فرهنگی نیز دارد.

برج های بلند تجاری و دیدگاه های فرهنگی

در این بین برخی فعالان فرهنگی ساخت برج های تجاری را معارض با عناوین فرهنگی شیراز از جمله وجود حرم مطهر شاهچراغ (ع) و سومین حرم اهل بیت (ع)، حافظ و سعدی و دیگر ظرفیت های فرهنگی شیراز می دانند.

این مهم را می توان در بیانیه ای مشاهده کرد که برج سازی را با دبی سازی برابر دانسته و نسبت به این اقدام در شیراز هشدار داده اند.

سید محمد احمدی، استاندار فارس در این خصوص می گوید: ساخت ساختمان های بلند منافاتی با اسلام و دین نداشته و ندارد، دینی که برای مردم کشور خود عزت به ارمغان نیاورد کارآمد نیست و در مبانی دینی اسلام همواره بر لزوم توجه به مباحث اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره تاکید شده است اما اگر قرار باشد بنشینیم و برای چرخاندن چرخ های توسعه کشور کاری نکنیم این عملکردمان با دین ما منافات دارد.

اگر چه فعالان فرهنگی معتقدند که نباید اجازه داد این تغییرات فیزیکی شهر بر عناوین فرهنگی غالب شود اما با نگاهی به مناطق پیرامون حرم مطهر شاهچراغ (ع) می توان درست یا نادرستی ادعای این افراد را در توسعه ندادن ساختمان های جدید دریافت.

به نظر می توان استدلال این گروه های فرهنگی در طرح مسائل ضد فرهنگی برای ساخت برج ها را به حساب ضعف عملکردشان در فعالیت های فرهنگی با محتوا گذاشت چرا که همیشه منفعل بوده و در عمل نشان داده اند که همواره یک قدم از اقدامات ضد فرهنگی دشمن علیه نظام و مردم عقب مانده و همیشه به جای حل مسئله، به دنبال پاک کردن صورت مسئله هستند.

یکی دیگر از مواردی که در ساخت برج های دو قلوی 25 طبقه خیابان زند شیراز بدان اشاره می شود، طرح مسائل زیست محیطی و ساخت برج در زمینی است که هم اکنون به صورت باغی در مرکز شهر قرار دارد باغی‌که مالکیت خصوصی اش ادعای افراد در خصوص محیط زیست را کمی مبهم می کند.

خلیل حاجی پور، رئیس دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز معتقد است: تفکیک یک باغ شهر در پرترافیک ترین محدوده شهر شیراز و محدوده فرهنگی – تاریخی زند با هیچ یک از آموزه های علمی و شهرسازی همخوانی ندارد و به استناد اسناد فرادستی مکان برج به عنوان باغ و فضای سبز تعریف شده است.

علیرضا پاک شیر، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز نیز با طرح این پرسش که آیا سرمایه گذاری خود باید مکان یابی پروژه را تعریف کند یا باید بر اساس اسناد بالا دستی باشد؟، می گوید: بر اساس کدام تحلیل کارشناسی یا سند توسعه شیراز به این نتیجه رسیدید که در این نقطه خاص نیازمند برج 25 طبقه هستیم؟

او معتقد است: در درجه اول شهرداری موظف به محافظت از فضای سبز در برابر آسیب های احتمالی است.

معین، عضو شورای شهر نیز در دفاع از اقدامات شورای شهر با اشاره به اینکه بنابر توافق جدید، شهرداری باید فضای سبز را ایجاد می‌کرد، می گوید: معادل 1.5 هکتار فضای سبز در خیابان زند اجرا می‌شود که به زیبایی این خیابان می‌افزاید.

منافع اقتصادی برج های تجاری به نسبت ضررشان

اگر چه در این بین برخی معتقد به ضررهای اقتصادی برج های تجاری هستند اما هستند افرادی که معتقدند ساخت این برج ها سبب رونق اقتصادی می شود.

ضررهای اقتصادی را می توان در بیانیه برخی تشکل های دانشجویی دانشگاه شیراز مشاهده کرد که در آن ساخت این برج ها را مغایر با سرمایه گذاری مطلوب دانسته اند.

رئیس اتاق تعاون فارس با بیان اینکه ارائه خدمات در قالب مراکز تجاری الگوی جدید اقتصادی در سرمایه گذاری هستند که به الگوی شبدری معروف اند، می گوید: در این الگو مردم به صورت مستقیم به کالای مورد نیاز خود مراجعه می کنند و بنابراین  قیمت و هزینه فروشنده برای توزیع کاهش و رفاه مردم افزایش می یابد.

بهروز فرهنگیان معتقد است: ساخت مراکز تجاری سبب افزایش رقابت در بازار و تخصصی تر شدن بازار توزیع کالاها می شود و مردم به دلیل کاهش هزینه از جمله هزینه های ناشی از جابه جایی از یک به فروشگاه دیگر، ارزش بیشتری دریافت می کنند.

او البته این برج ها را خالی از ایراد نمی داند و فارغ از مسائل مربوط به شهرسازی، می گوید: این برج ها الگویی سرمایه داری است و برای کشورهایی مناسب است که از رفاه اقتصادی بیشتری برخوردارند حال آنکه در جامعه ای که اختلاف طبقاتی وجود دارد، ساخت این مراکز تجاری باعث تشدید این اختلاف طبقاتی می شود.

فرهنگیان می افزاید: این مراکز تجاری سبب کشش بازار از سنتی به مدرن می شود و بنابراین بازار سنتی کم رونق تر و کسب و کار در فضای سنتی از بین می رود و اگر چه ممکن است فرصت جدید کسب و کار ایجاد شود اما بسیاری از کسب و کارهای کوچک دچار ورشکستگی می شوند.

او خاطرنشان می کند که اگر این سرمایه گذاری سبب ایجاد انحصار و هدایت درآمدها به سمت تعداد محدودی شود، نامطلوب است اما می توان از طریق اختصاص سهام به مردم همه جامعه را از منافع این سرمایه گذاری منتفع کرد و با ارائه الگویی مشارکتی متناسب با کشوری اسلامی و به شکل تعاونی فراگیر ملی همه مردم را در سود آن شریک کرد.

رئیس اتاق تعاون فارس با بیان اینکه منافع اقتصادی این مراکز به نسبت معایب بیشتر است، می گوید: در این مراکز نسبت سرمایه گذاری به میزان اشتغال مستقیم زیاد است اما اشتغال غیرمستقیم افزایش می یابد و می تواند سبب جذب گردشگر و رونق صنعت گردشگری شود.

این سخنان فرهنگیان به عنوان فعال در بخش تعاون که فعالیت اقتصادی متناسب با فرهنگ اسلامی است را شاید بتوان به عنوان پاسخی برای برخی معترضین ساخت برج های تجاری دانست که معتقد به اشتغال زدایی در این مراکز هستند.

اما نباید این نکته را فراموش کرد که هدف از اشتغال بیشتر، کسب درآمد بیشتر و در نتیجه افزایش رفاه است، رفاهی که مصرف کننده با قیمت پایین تر بدان دست می یابد و این همان خدماتی است که در مراکز تجاری صورت می گیرد، قیمتی که به سبب صرفه های ناشی از مقیاس برای ارائه دهنده خدمات می تواند ارزان تر تمام شود.

البته نمی توان کتمان کرد که در ارزیابی اقتصادی فعالیت های اقتصادی باید به هزینه های فرصت توجه داشت و شاید به همین دلیل است که اگر اقتصاددانان را دور یک میز جمع کنند نمی توان نتیجه واحدی از این جلسه برداشت کرد.

غلام مهدی حقدل، رئیس فعلی شورای اسلامی شهر شیراز نیز که در دوره دوم ریاست کمیسیون فرهنگی و اجتماعی این شورا را بر عهده داشت، می گوید: طبق قانون تا شعاع 30 کیلومتری کلان شهرها فعالیت اقتصادی بزرگ به سبب آلودگی های زیست محیطی ممنوع است.

این سخن حقدل می تواند صحتی باشد بر این ادعا که در شهر شیراز باید خدمات جایگزین تولیدات صنعتی شود لذا آنچه برخی به عنوان سرمایه بری از آن یاد می کنند نمی تواند چندان صحیح باشد و لذا سرمایه گذاری در برج های تجاری و ایجاد بازارهای تخصصی راهی برای خدمات بهتر و در نتیجه درآمد بیشتر باشد.

البته می توان بر کالاهای ورودی به این فروشگاه ها نظارت داشت تا کالایی ایرانی عرضه شود اما زمانی که نیاز به کالای مصرفی خاصی وجود دارد که از عهده تولید کننده ایرانی خارج است می توان تحریم از سوی مصرف کننده داخلی که نیاز واقعی بدان دارد را انتظار داشت؟ این سوالی است که مخاطب باید بدان پاسخ بگوید.

به هر حال این گزارش تلاشی بود برای بررسی جنبه های فنی و اقتصادی ساخت برج های دو قلوی خیابان زند که هنوز ساخته نشده است اما برخی سوالات دیگر مطرح می شوند که پاسخ به آنها به گونه ای خارج از وجه فنی و مالی قرار می گیرد، مثلا پاسخ به این پرسش که چرا برخی مخالفین این مصوبه که خود در دوره دوم شورای شهر شیراز حضور داشتند در سال 82 به این مصوبه اعتراض و آن را رسانه ای نکردند؟ یا اینکه چرا در این اعتراضات شورای فعلی که کمتر از یک سال از عمرش می گذرد، این چنین مورد عتاب است حال آنکه شهردار فعلی در دوره قبل شورا نیز حاضر بوه است؟ آیا اقدام شورای شهر در جلب رضایت خاطر مالک که باعث جلوگیری از پرداخت هفت میلیارد تومان  جریمه از سوی شهرداری می شود، قابل تقدیر و یا نکوهش شده است؟ آیا در پس طرح شعارهای عدالت طلبانه اراده ای برای هدایت افکار عمومی به سمت انتخابات مجلس با طرح ایراد به شورای شهر وجود ندارد؟ چرا فریادهای عدالت خواهانه با حضور برخی چهره های مشهور سیاسی در شیراز علنی می شود؟

گزارش از مرتضی نوشاد